Noel evrensel midir?

Hepimizin yeni yılı kutlu olsun. Çok nefret edilen yıldan kaçışımız bugün itibariyle başlıyor. Bu olanların gerçekten 2020 ile alakalı olup olmadığını göreceğiz. 2021’in bize huzur, sosyallik, saygı ile beraber sevgi getirmesi dileğiyle.

Bugün konu olarak Noel üzerine yazma isteği doğdu içime. Noel’in geçmişi nereye dayanıyor? Bu bayram evrensel mi? Evrensel ise neden evrensel? Bugün bu sorulara beraber cevap arayacağız. Umarım size bu cevapları verebilirim. İyi okumalar dilerim.

Noel nedir?

Noel, her yıl 25 Aralık tarihinde Hz. İsa’nın doğumunun kutlandığı Doğuş Bayramı, Kutsal Doğuş veya Milat Yortusu olarak da bilinen bir kutlama. Yirminci yüzyılın başlarından itibaren Hristiyan olmayanlar tarafından da kutlanan hediye alışverişi etrafında yoğunlaşan bir bayram olmuştur.

İsa’nın doğumunu betimleyen bir tablo.

Bu Noel kutlamalarının da bir yere dayandığı iddia ediliyor. İddialara göre antik çağlardan beri kutlana gelen Pagan kış festivalleri ile Roma’da yayılmış, Roma İmparatorluğunda 25 Aralık, Güneş tanrısının doğum günü olarak kabul ediliyordu. Evet, Noel Pagan inancına dayanıyor olabilir. Yani burada da bu kutlamaların bir dinin nezdinden çok evrenselleşmiş bir bayram görüyor olabiliriz. Paganlıktan günümüze gelen bir kutlama olabilir. Şöyle bir iddia da mevcut; Hristiyanlık ortaya çıktıktan yaklaşık 300 yıl sonra Roma İmparatoru I. Konstantin tarafından 313 yılında Roma İmparatorluğunda legalleştirdi. I. Konstantin’in diğer pagan gelenekleri gibi (kutsal pazar günü, isis modeli Meryem Ana vb.) güneş gününü de toplumda barışı korumak ve karma bir din oluşturmak adına Hristiyanlığa adapte ettirdiği ve İsa’nın doğum günü olarak kabul ettirdiği iddia edilir. İddialar iddialar… çok teori var bu konu hakkında. Aklıma gelmişken bu konu ile uzaktan ilgili 2006 yapımı “Da Vinci’s Code” filmi komplo teorileriyle filmin içine çekiyor izlemenizi tavsiye ederim. Bu film hakkında da bir incelemem olacak. Biz konumuza dönelim. 

Noel ağacı açısından ele alırsak bu geleneğin de Pagan inançları temelli kaynaklandığını söyleyebilirim. Noel ağacı, Çam ağacı süslenerek yapılır. Yaprak dökmeyen ağaçları ve çelenkleri ölümsüz yaşamın simgesi olarak kullanmak, eski Mısır, Çin ve Yahudi medeniyetlerinin ortak bir geleniği idi. Aynı zamanda Avrupalı paganlar arasında da yaygın olan ağaca tapınma, Hristiyanlığı benimsemelerinden sonra tapınma saygı duymaya indirgenmiş.

Gelgelelim burada şu sonucu çıkarmak gerek. Benim düşüncem Noel kutlamaları geçmişi ve temeli sebebiyle birçok medeniyetin geçmişindeki mevcudiyetiyle Noel bayramı evrensellik kazanmıştır. Bir medeniyete, bir dine aidiyetinden çok, insanlığın bir bayramıdır temelinde.

Hepinize şimdiden geleceğe mutlu yıllar dilerim!